Донбасра Канаш районӗнче ҫуралса ӳснӗ каччӑ пуҫ хунӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл унта хӑйӗн ирӗкӗпе кайнӑ.
26-ри Дмитрий юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче вилнӗ. Кун пирки малтанах «Твиттерта» хыпарланӑ.
Дмитрий Канаш районӗнчи Мӑкӑр ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Вӑл футболла выляма юратнӑ. Донбаса кайсан унӑн Федор хушма ят пулнӑ.
Халӗ тӑванӗсем унӑн ӳтне Чӑваш Ене илсе килес тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ. Ӑна Мӑкӑр ялӗнче пытарӗҫ.
ЧР Ҫар комиссариачӗ кун пирки нимӗн те пӗлмест-мӗн. Хӑйсен ирӗкӗпе Донбаса каякансем пирки вӗсен хыпар ҫук.
Ҫутҫанталӑкӑн хӑйӗн саккунӗ те кӗр енне пушшех те ун кӑмӑлне пӗлсе ҫитерме йывӑр. Республикӑри хӑш-пӗр хуҫалӑхра халӗ ҫӗрулми кӑлараҫҫӗ. Ҫанталӑк ҫумӑрлӑрах тӑнине кура копалкӑпа та кӑлараҫҫӗ, ҫавна май пуҫтарма ҫынсене илсе тухаҫҫӗ. Хальлӗхе мӗнпур лаптӑкӑн ҫуррине кӑна кӑларма ӗлкӗрнӗ-ха. Хирте 47 комбайнпа 73 копалка ӗҫлет.
Красноармейски районӗнче вӑрлӑхшӑн ӳстернӗ куккуруса вырса тӗшӗлеме тухнӑ. Ҫак культурӑна ытти ҫӗрте те, сӑмахран, Вӑрнар, Шупашкар районӗсенче, акса хӑварнисем пур.
Кӗрхисене акасси те малалла пырать. Иртнӗ уйӑхӑн 30-мӗшӗ тӗлне палӑртнин 93,9 процентне ҫӗннӗ. Планпа пӑхнине Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Хӗрлӗ Чутай, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Елчӗк районӗсенче пӗтернӗ.
Эх, юрату, юрату! Вӗри чуна тем те тутарать вӑл. Канаш районӗнче пурӑнакан 22 ҫулти каччӑ унччен пӗрле пурӑннӑ хӗре ҫухатас килменнипе ун патне чӳречерен кӗнӗ. Хӑть юрататӑп те, хӑть кураймастӑп те — ирӗк памасӑр ют ҫӗре кӗрсе тӑни саккуна пӑсни пулать. Хӗрӗ Ҫурҫӗре тухса каятӑп тенӗрен унпа калаҫма тесе чӳречерен кӗнӗ, кайран ҫавӑншӑн хытах ӳкӗннӗ каччӑна пуҫиле майпах айӑпланӑ — 120 сехет ӗҫлеттермелле тунӑ.
Канашри 31 ҫулхи хӗрарӑм вара упӑшка пулнӑ арҫынна тарӑхнипе пусмӑрларӗ тесе йӗрке хуралҫисене ҫӑхавланӑ. Ӑна вӑл хӑйсен ачине ашшӗпе пурӑнмалла тунишӗн хытах кӳреннӗ иккен. Суйса евитлекен хӗрарӑма (маларах вӑл упӑшкине ҫӗҫӗпе чикнӗ, анчах суд хӗрарӑмӑн ачи 14 ҫула ҫитиччен айӑплава пурнӑҫа кӗртмелле мар йышӑннӑ) хальхинче малтанхи преступление шута илсе иккӗшне пӗрлештернӗ те виҫ ҫуллӑха хупма йышӑннӑ.
Статистика органӗсем Чӑваш Енре пурӑнакансем епле пурӑннине ҫырма тухӗҫ. Ку ӗҫпе вӗсем ҫитес уйӑхра ҫине тӑрӗҫ.
Халӑхӑн пурнӑҫ условийӗсене пур енлӗн сӑнас тӗллевлӗ специалистсем 540 ҫемье пурнӑҫӗпе кӑсӑкланӗҫ. Вӗсенчен 297-шӗ хуларисем тесе пӗлтереҫҫӗ, 243-шӗ — ялтисем.
Ҫырса ҫӳремелли хуҫалӑхсене Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр, Канаш, Ҫӗмӗрле тата Куславкка хулисенче, районсенчен Патӑрьел районӗнчи Ыхраҫырми ялӗнче, Вӑрнар районӗнчи Шинерте, Йӗпреҫ районӗнчи Шӑрттанта, Канаш районӗнчи Ҫӗнӗ Шелттӗмре, Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑратра, Муркаш районӗнчи Кашмашра, Вӑрмар районӗнчи Ҫиҫтӗпере, Шупашкар районӗнчи Чаканарта, Етӗрне районӗнчи Эмеккассинче палӑртса хунӑ. Камӑн пурнӑҫ условийӗ еплине ҫынсем каланӑ тӑрӑх ҫырса хурӗҫ.
Канаш хулине аталантармашкӑн Раҫҫей правительстви укҫа-тенкӗ уҫӑрнӑ. Сахал мар — 739 миллион тенкӗ.
Монохуласене аталантаракан фонд ирттернӗ канашра йышӑннӑ ҫакна. Фондӑн генеральнӑй директорӗ Илья Кривогов каланӑ тӑрӑх, ҫул-йӗр, тасатмалли сооруженисене тумашкӑн, 15 инвестици проекчӗ валли, 8 миллиард тенкӗ уйӑрнӑ. Бизнес-шухӑшсене пурнӑҫа кӗртни 1500 яхӑн ӗҫ вырӑнӗ пулӗ.
8 миллиард тенкӗрен 739 миллион тенки Канаш валли пулӗ. Унпа инженери тата транспорт инфратытӑмӗсене тунӑ ҫӗрте усӑ курӗҫ. Савут хута яма палӑртнӑ. Ку проекта пурнӑҫлама 6,7 миллион тенкӗ кирлӗ.
Авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Ҫӗнӗ Ахпӳрт ялӗнче уяв иртнӗ. Халӑх ял праҫникне паллӑ тума пухӑннӑ.
Ял самаях пысӑк. Унта 305 кил шутланать, 444 ҫын пурӑнать. Малтанах вӗсене Канаш район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Анатолий Егоров саламланӑ. Унтан Шаккӑл ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Ираида Андреева сӑмах илнӗ.
Ираида Андреева общество ӗҫне хастар хутшӑннӑ ҫынсене — Галина Даниловӑна, Николай Данилова, Олег Кошкина, Николай Антонова, Петр Иванова, Вячеслав Иванова — тав ҫырӑвӗпе тата пылак парнепе чысланӑ.
Пӗрле нумай ҫул пурӑннӑ мӑшӑрсене те палӑртнӑ. Нумай ачаллӑ ҫемьесене те чысланӑ: Григорьевсене, Даниловсене, Кошкинсене, Павловсене.
Ял ҫыннисене концертпа савӑнтарнӑ. Унта ытти ялтан килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем те хутшӑннӑ. Кайран ял халӑхӗ шӳрпе ҫинӗ.
«Ютуб» видеохостинг виҫӗмкун Канаш районӗнчи Шӑхасанти 2717-мӗш номерлӗ суйлав комиссийӗн пайташӗн Наталия Васильевӑн видеомелпе чӗнсе каланине вырнаҫтарнине, унта вӑл суйлавпа ҫыхӑннӑ кӑлтӑксем пирки асӑнса кайнине ӗнер эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, унта хӗрарӑм суйлав комиссийӗсен пайташӗсен суйлав саккунне пӑхӑнмалла тесе шухӑшланӑ май Раҫҫейӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫинчен Элла Памфиловӑран пулӑшу ыйтать. Видеора чӗнсе каланинче асӑннӑ фактсене тӗрӗслеме Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков Канаш районӗнчи территорири суйлав комиссийӗн ертӳҫи Лия Арсентьева ячӗпе ыйтса ҫырнине те эпир пӗлтернӗччӗ.
Паян Александр Цветков пресс-конференци ирттернӗ. Унта эпир калакан видеочӗнӳ пирки те сӑмах хускатнӑ. Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫин шучӗпе участокри комиссисем саккунпа килӗшӳллӗ ӗҫлеҫҫӗ. Суйлав комиссийӗн пайташӗ каланинче хӑрушши нимех те ҫук, пӗр япаланах кашни тӗрлӗрен ӑнланма пултарать.
«Ютуб» видеохостинг виҫӗмкун Канаш районӗнчи Шӑхасанти 2717-мӗш номерлӗ суйлав комиссийӗн пайташӗн Наталия Васильевӑн видеомелпе чӗнсе каланине вырнаҫтарнӑ. Унта вӑл суйлавпа ҫыхӑннӑ кӑлтӑксем пирки асӑнса кайнӑ.
Унта пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурла уйӑхӗн 29-мӗшӗнче суйлав комисси пайташӗсене ӗҫпе ҫыхӑннӑ канашлӑва чӗннӗ. Ҫавӑнта комисси пайташӗсене яваплӑ ҫуртсене пайласа панӑ, открепительнӑй удостоверени патне пымаллисен списокне те тыттарнине калать вӑл. Килсерен ҫӳресси суйлав комиссийӗн пайташӗн тивӗҫӗ мар тесе шухӑшлать Наталия Васильева.
Раҫҫейри партисенчен пӗрин (ятне кунта асӑнмӑпӑр) мӗн чухлӗ сасӑ пухмаллине те каласа хунине пӗлтерет ҫав хӗрарӑм.
Суйлав комиссийӗсен пайташӗсен суйлав саккунне пӑхӑнмалла тесе шухӑшланӑ май хӗрарӑм Раҫҫейӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫинчен Элла Памфиловӑран пулӑшу ыйтать.
Видеора чӗнсе каланинче асӑннӑ фактсене тӗрӗслеме Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков ӗнер Канаш районӗнчи территорири суйлав комиссийӗн ертӳҫи Лия Арсентьева ячӗпе ыйтса ҫырнӑ.
Кӑҫал кӗрхисене пирӗн республикӑра 100 пин гектар акса хӑварма палӑртнӑ. Эрнекуна илсен, 91,1 пин гектарӗ валли ҫӗре сухаласа хатӗрленӗ те ӗнтӗ. Процентпа пӑхсан, ку вӑл 91,1 процент тенине пӗлтерет. Ӗҫ кӑтартӑвне ЧР Ял хуҫалӑх министерстви иртнӗ ҫулхипе те танлаштарса кӑтартнӑ: ҫулталӑк каялла планпа пӑхнин 82,5 процентне хатӗрленӗ пулнӑ.
Вырма хуҫалӑхсенче вӗҫленсе пырать. Маларах асӑннӑ министерство район администрацийӗсем пӗлтерни тӑрӑх хыпарланине ӗненсен, хуҫалӑхсемпе фермерсем тӗштырӑпа пӑрҫа йышши культурӑсене 98,4 процент ҫапса тӗшӗлеме ӗлкӗрнӗ. Кунта куккуруса кӗртмен. Хӑш-пӗр хуҫалӑхра ӑна симӗс апатлӑх кӑна мар, тӗшӗлеме те ӳстереҫҫӗ.
Тыр-пула Улатӑр, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Шӑмӑршӑ, Елчӗк районӗсенче вырса пӗтернӗ.
«Земство тухтӑрӗ» федераци программине аякри районсемпе ялсене тухтӑрсем кайманранах ӗҫлеттерсе янӑччӗ хӑй вӑхӑтӗнче. Программӑна йышӑнакансем тата сывлӑх сыхлавӗнчи тӳре-шара Мускавра йышӑннӑ хут шурӑ халат тӑхӑнса ҫынсене сиплеме ирӗк паракан диплом илнисем хуласенче кӑна тӗпленес туртӑма чакарасса тем пекех шанчӗҫ.
Программа пурнӑҫа кӗме тытӑннӑ хыҫҫӑн та кӑлтӑксем курӑнчӗҫ. Хӑйсем аякра вырнаҫнӑ пулин те хӑш-пӗр район центрӗсем ку программӑна лекеймерӗҫ. Хула евӗр шутланакан поселоксене (пирӗ республикӑрисенчен кунта Вӑрнара, Вӑрмара, Йӗпреҫе, Кӳкеҫе кӗртмелле) Обязательнӑй медицина страхованийӗ ҫинчен калакан саккуна улшӑну кӗртнӗ хыҫҫӑн ҫитменлӗхе пӗтерчӗҫ.
Кӑҫал республикӑри яллӑ вырӑнсенче ӗҫлеме 24 врач куҫса кайнӑ. Земство тухтӑрӗсем хушшинче пӗтӗмӗшле практика врачӗ, терапевт, педиатр ытларах тӗл пулаҫҫӗ. Вӗсен хушшинче акушер-гинекологсем, рентгенологсем тата ытти хӑш-пӗр специалист та пур.
Иртнӗ уйӑх тӗлне илсен, земство тухтӑрӗсем Вӑрнар, Канаш тата Муркаш районӗсене ытларах кайнӑ. Вӗсенче тӑватшар тухтӑр ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӑрмар районне виҫҫӗн суйланӑ.
+2.3 °C